Communicatie guerilla komt naar nederland

(Een boekrecensie plus oproep)

Door Keest, Voor Ravage 237, 12 juni 1997

Met het begrip "communicatie-guerrilla" willen de schrijvers, volgens hun eigen voorwoord, een aanzet geven tot andere vormen van strijd en discussies. Hoewel, geven ze toe, veel van die 'andere' vormen en middelen eigenlijk allang tot de praktijk van linkse groepjes behoren. Maar dan worden ze vaak beschouwd als niet serieus te nemen randverschijnselen van het actiewezen. De communicatieguerrillero's (m/v) vinden dat je juist die randverschijnselen serieus moet nemen. En ze probe- ren aan te tonen dat ze vaak veel effectiever zijn dan de ernstige campagnes en doorwrochte zwartboeken.

Dat leidt tot de enigszins paradoksale situatie dat de schrij- vers een serieuze dikke pil maken over het probleem dat se- rieuze teksten niet helpen. Het boek bevat echter ook een overdaad aan anekdotes, taalgrappen, filosofische ingevingen en politieke oprispingen.

grammatica

Maar ook zonder zware overdenkingen en kennis van de theorieen van Umberto Eco en Franse denkers op dit gebied, hebben linkse groepen dit al lang in hun arsenaal opgenomen. Uit twee andere delen van het boek wordt dat duidelijk. Die twee delen lopen letterlijk door het theoretische deel heen: boven aan de pagina's worden allerhande stromingen of belangrijke groepen beschreven die op een subversieve manier communiceerden: van de Amerikaanse Yippies, de Italiaanse Stadsindianen en de Nederlandse Provo's tot een popgroep als Chumbawamba, en een radiostation als Alice. Lang geleden (Dada, Situationisten, Marx & Engels) of hier en nu (Laibach, Neoisme). Onder aan elke pagina staan voorbeelden van acties die vaak de lachspie- ren niet ontzien en een eerbetoon zijn aan de voorraad fanta- sie die linkse groepjes vaak gehad hebben.

Het hoeft bij dit alles niet te gaan om grote en spectaculaire acties. Juist het kleine, dagelijkse ingrijpen kan beslissend zijn. Het boek biedt ook plaats aan acties waarvoor bijvoor- beeld alleen een viltstift en een ingeving nodig zijn. Vaak hoef je op een reclamebord maar een woord door te strepen, en er staat precies het omgekeerde. Of je kunt een overheidscam- pagne de grond in boren (zo misbruikte een onverlaat de cam- pagne "Keine Macht Den Drogen" om er reclame voor anarchisme en drugs mee te maken: "Keine Macht, Nur Drogen.")/

Corpsballen

Vorig jaar verstoorden de communicatieguerrillera's door van meerder kanten verwarring te stichten. Zo werden er grote dia's op een muur boven de corpsleden geprojecteerd, met beelden van terechtgestelde nazi-oorlogsmisdadigers (en de leus: "ook dit is traditie"). Het liedjeszingen werd defini- tief verstoord toen er uit de kerk ineens een groep zingende naakte mannen kwam, met het spandoek "Jezus houdt van jullie allen." De verbaasde politie hield ze niet tegen toen ze de no-go-zone betraden. Ondertussen kwam er uit grote verdekt opgestelde luidsprekers van die neo-barok-kitschmuziek van Vangelis. Het behoeft geen uitleg dat het massaal toegestroom- de publiek geen enkele aandacht meer had in suffe liedjes van fascisten. Men was nog niet van de verbazing bekomen toen een soundsystem op een vrachtwagen de hoek om kwam, keiharde house het plein in beslag nam en scene en publiek aan het dansen sloegen. De beteuterde corpsballen en politie-agenten konden naar huis. In plaats van een jaarlijkse rituele rel zonder effect, had je een feest dat het poltieke doel terloops wel wist te behalen. Voor het eerst sinds jaren ging het liedjes- zingen niet door.

De schrijvers van het boek zijn in de Duitse pers onder meer becritiseerd omdat ze de neiging zouden hebben om alles in hun theoretische keurslijf te persen en daarmee dood te drukken. Met name het feit dat ze elke historische stroming beschrijven en analyseren, zou tot dat resultaat leiden. Toch is het wel verhelderend dat ze ook ingaan op allerlei tactische vormen van communicatie-guerilla. Zo kun je verhandelingen lezen over onder meer de terreinen vervalsingen (van kranten, boeken en persberichten), "subvertising" (het bijwerken van reclamebor- den), onzichtbaar theater, crossdressing en pseudo-partijvor- ming.
Veel van de beschreven voorbeelden vallen buiten alle catego- rieen. Neem nu het Muellern, een prototype van een KG-actie.

Müllern

Dat analyseren wordt nog eens overgedaan in het laatste hoofd- stuk, "Wann ist Kommunikation Guerilla?" waarin uiteengezet wordt wat de mogelijkheden zijn van het KG-concept. Het gaat volgens de schrijvers niet om wat nieuwe methoden en grappen, maar om een andere houding tegenover politieke communicatie en praktijk. We zouden ons eens moeten losrukken van de traditio- nele methodes gebaseerd op "onthulling, overtuiging en waar- heid", waar steeds minder naar geluisterd wordt, "zonder af te zien van actieve kritiek op de bestaande verhoudingen." Zo zou het vaak zinniger zijn om bestaande media te verstoren, te saboteren of te misbruiken door ze in vervalsingen te laten trappen, waardoor er "ruimte ontstaat waarin het eigen denken en handelen centraal staat."

 Communicatie verloopt niet alleen via massa-media, maar ook in voetbalstadions, warenhuizen, in de bus of gewoon tussen mensen. En als ze via de massa-media verloopt, wil het hele- maal niet zeggen dat de "boodschap" van de journalist en uitgever/zender altijd eenduidig aankomt bij de ontvanger. Het hangt er nogal van af wat de ontvanger zelf denkt en doet en onder welke omstandigheden ontvangen wordt. Daarom sta je niet machteloos tegenover de stortvloed van de media, is de opti- mistische boodschap van Kommunikationsguerilla. Om net zo makkelijk Brecht en Burroughs als Bilwet's "souvereine media" aan te halen als bewijs.

 Het boek wordt besloten met een handige gereedschapskist aan (website)adressen en boeken. Het is 235 pagina's dik en kost 30 mark of 41,- gulden. In Nederland wordt het gedistribueerd door Uitgeverij Papieren Tijger in Breda (Postbus 2599, 4800 CN Breda, tel/fax 076-5228375). Te koop in het Fort van Sja- koo, Jodenbreestraat 24 Amsterdam.

PRESENTATIE

 ********** 

JUICH DE E.U. TOE!

 De EU-leiders staan de laatste tijd aan veel kritiek bloot. Maar niemand denkt er aan dat zij heel veel werk verzetten, de halve wereld afreizen, doodsaaie vergaderingen moeten doorstaan, en stapels nog veel saaiere rapporten door moeten worstelen. En ze doen dat heus niet alleen voor henzelf! Het wordt tijd om hen ook eens te bedanken voor al hun inspanningen.

 Het is het beste om deze dankbetuiging gezamenlijk te doen. Ze zullen je immers niet opmerken als je in je eentje een serena- de aanheft. Daarom wordt iedereen die de leiders wil bedanken, uitgenodigd om op maandagavond 16 juni om 22.00 bijeen te komen op de Amsterdamse Nieuwmarkt. Daar vandaan maken we een jubeltocht langs verschillende hotels. Uiteraard wordt iedereen verzocht ook zelf zaken mee te nemen om onze dankzegging op te luisteren: muzikale en andere instrumenten, fakkels (vreugdevuren!) en aanmoedigende spandoeken.

 Misschien kun je moeilijk leuzen voor spandoeken bedenken, omdat het EU-project zo ingewikkeld lijkt. Als voorbeeld kun je denken aan leuzen als: "Meer Asfalt!" (wat wou je anders, modder soms?) of "Fuck het milieu! (voor natuur ga je maar naar Artis!)". Ook is goed mogelijk "Meer werk, minder loon!" (dan kan de FNV ook meedoen) of "2e Schiphol Op De Dam (of in het IJ-meer?)". Ook moeten wij niet vergeten dat de EU-leiders veel voor vrouwen doen. Geheel onzelfzuchtig hebben alle mannen zich vrijwillig aangemeld om deze klus te klaren, zodat hun vrouwen lekker thuis kunnen blijven. Ook dat mag wel eens beseft en bedankt worden!

 Het liefst zouden we de leiders persoonlijk omhelzen, zodat er geen twijfel kan bestaan over onze hartgrondige dankbaarheid. Maar we kunnen ons voorstellen dat dat soms een beetje moeilijk gaat. In dat geval beperken we ons tot een tof vreugdefeest voor het hotel. 

Komt Allen, en zegt het voort, maandag-avond 16 juni, 22.00 uur, Nieuwmarkt.